Gebruik leerdoelen als vertrekpunt van je e-learning

Je hebt de vraag gekregen om een e-learning module op te zetten over een bepaald onderwerp. De kennis en ideeën heb je allemaal op de plank liggen, maar waar en hoe begin je?

Start met het formuleren van leerdoelen

Wat wil je dat de gebruiker aan het eind van je e-learning geleerd heeft? Het werken met leerdoelen als vertrekpunt voor je e-learning heeft namelijk verschillende voordelen die ook goed gestaafd kunnen worden:

1. Mensen willen graag weten waar ze aan toe zijn. Leerdoelen zorgen ervoor dat ze gericht kunnen oefenen.

2. Het formuleren van leerdoelen geeft een framework van de totale e-learning en dit schept veel overzicht. Je ziet het grotere plaatje, de rode draad die door je e-learning heen loopt, het inrichten gaat daarna veel makkelijker.

3. Je houdt de grip en focus op het eindresultaat. Bij te nemen beslissingen stel je steeds de vraag: draagt dit bij aan het leerdoel dat ik wil bereiken?

4. Last but not least, het sluit aan bij de werkwijze van de meeste online academies.

Leren en ontwerpen vanuit leerdoelen

Het vooraf benoemen van leerdoelen geeft mensen houvast, ze weten graag waar ze aan beginnen om, in dit geval de e-learning, ook effectief en succesvol te kunnen doorlopen.
Goed om te weten is dat mensen leren op drie niveaus (van der Weelde, 2000:18):

• Kennis;

• Vaardigheden;

• Attitude.

Het beste is om je leerdoelen onder te verdelen in deze drie categorieën, daar waar elke categorie ook weer om een andere aanpak vraagt. Bij kennisdoelen vindt het leren primair via kennisoverdracht plaats. Denk aan het lezen van teksten en het kijken van video’s. Maar vergeet ook niet de kracht van herhaling. Door kennis op verschillende manieren terug te laten komen, te toetsen en te laten reproduceren geef je de gebruiker meer kans van slagen. De vaardighedendoelen zijn gericht op het tot uiting laten komen van de kennis die er geleerd is. De gebruiker kan dit niet alleen navertellen, maar ook toepassen in (nieuwe) situaties. Vaardigheden leer je vooral door oefening, ervaring en reflectie. In een e-learning zie je dit bijvoorbeeld in opdrachten als simulaties, open vragen, schrijfopdrachten, pitchen, discussiefora, peer-feedback en 360 graden feedback.

Tot slot zijn er de attitudedoelen. Attitudedoelen gaan over een bepaalde houding, een manier waarop men in het leven staat en tegen een situatie aankijkt. Deze kunnen heel persoonlijk zijn, maar je kunt ook een bepaalde attitude of denkcultuur ambiëren binnen je organisatie. Bijvoorbeeld een houding waarin continue leren breed wordt uitgedragen, een verbetercultuur of eigenaarschap van je medewerkers. Doorgaans vragen de attitudedoelen om een lange adem. Deze doelen vind je dan niet alleen terug in een e-learning, maar zitten binnen de hele organisatie verweven.

Overzicht scheppen

Het selecteren van leerdoelen geeft jou meteen een totaalbeeld van je e-learning. Je hebt een framework staan waar je hoofdstukken, modules of micro-learnings bij kan opzetten. Vervolgens kun je vrij gemakkelijk de inhoud die je al klaar had liggen hierover verdelen. Je weet nu wat het beginpunt is van je e-learning en krijgt ook een steeds beter beeld van de studiebelasting. Ligt er bijvoorbeeld ergens een zwaartepunt, dan kun je nog eens kijken of je een deel ergens anders kunt plaatsen, of dat het leerdoel nog opgeknipt kan worden.

Grip en focus op het eindresultaat

Direct hierop voortbordurend komen we bij het volgende punt. Bij het inrichten van je e-learning zul je verdere beslissingen moeten nemen en daarbij kun je steeds de simpele vraag stellen:
Draagt dit bij aan het leerdoel dat ik wil bereiken?
Zo houd je grip en focus op het eindresultaat. Misschien heb je hele mooie content, maar kun je het niet direct koppelen aan één van je leerdoelen. Denk er dan nog even over na of je het wel moet plaatsen, of dat je toch misschien nog een aanpassing kunt doen. En stel je hebt als vaardighedendoel iets over samenwerken, dan zou het gek zijn als je nergens opdrachten hebt die in duo’s of kleine groepen gedaan moeten worden. Toets daarom altijd je leerdoelen met je gekozen werkvormen en opdrachten. Spreekt dit elkaar tegen of bevestigt dit elkaar?

De werkwijze van online academies

Nog een bijkomend voordeel is dat veel online academies werken met de mogelijkheid om leerdoelen als meeteenheid te gebruiken. Handig voor managers, contentmakers en beheerders van een organisatie die aan de slag wil met een online academy. Om een voorbeeld te geven, wij hebben het in onze online academy zo geregeld dat jouw eerder geformuleerde leerdoelen het werk voor je doen. Het terugvinden van ontwikkelde content werkt bijvoorbeeld uitstekend wanneer je een leerdoel als zoekterm gebruikt. Je vindt daarmee niet alleen heel snel wat je zoekt, maar het maakt cross curriculair teaching ook heel gemakkelijk. In een handomdraai maak je een nieuwe e-learning door bestaande content uit verschillende hoeken weer samen te voegen. Daarnaast kun je met de Brainpower tool gebruikers heel gericht laten oefenen aan bepaalde leerdoelen. Brainpower houdt voor jou in de gaten of het leerdoel wel of niet behaald is. En in het kader van continu leren kun je ook instellen dat de online academy op tijd een signaaltje geeft als bepaalde kennis lang niet aan bod is geweest, of als er nieuwe content is als aanvulling op het leerdoel.

Tot slot

Er is heel wat onderzoek gedaan naar talentontwikkeling. Professor Anders Ericsson is ervan overtuigd dat mensen die op het hoogste niveau presteren niet te maken hebben met speciale mentale of fysieke krachten. Hij heeft aangetoond dat mensen die naar de top willen, dit kunnen bereiken met bijna elke vaardigheid. Zijn methode? Doelgericht oefenen (Deliberate practice, 2007 & Piek, Ericsson 2017). De uitdrukking ‘oefening baart kunst’ is in dit geval zeker juist, maar het vraagt ook een enorme toewijding en doorzettingsvermogen van de beoefenaar. Bovendien schuilt hierin ook een valkuil. Je bent er vast bekend mee, leerdoelen moeten SMART zijn. Deze manier van formuleren maakt dat ze goed toetsbaar/meetbaar zijn. Maar het vervolg wordt hier niet spannender van. Wil je een aantrekkelijke e-learning maken, dan wil je mensen prikkelen, nieuwsgierig maken en aan het denken zetten. Tenzij je harde cijfers nodig hebt, is SMART formuleren zeker geen must. Ja, leerdoelen geven een fijne focus mee aan de gebruiker en voor jou als ontwerper, maar laat ook nog wat aan de verbeelding over.