Zo maak je een effectieve online academy

Veel organisaties hebben, soms noodgedwongen, de omslag gemaakt naar online leren. Deze transitie vraagt om andere expertises, kennis en inzichten dan in het leren op de werkvloer. Zoekend op het web kom je de bekende do’s en dont’s tegen. Ja, je kunt een training niet één op één overnemen. En ja, het is belangrijk dat de techniek meewerkt en de opbouw van de online academy logisch en duidelijk is. Maar in deze blog gaan we in op 6 minder voor de hand liggende thema’s, maar waarbij uit onderzoek blijkt dat ze bijdragen aan een effectieve online academy.

Zes voorwaarden voor een effectieve online academy

Er zijn zes voorwaarden bij het ontwerpen van een effectieve online academy:

• betekenisvolle contexten en/of authentieke taken passend bij de interesse

• doelgerichtheid

• zelfsturing

• samenwerken

• variatie in leren met diverse leermaterialen of bronnen

• reflectie, feedback en beoordeling passend bij de taken, leerdoelen en vaardigheden

Download de whitepaper 'Voordelen van een online academy' en start vandaag nog met groeien!

Voorwaarde 1: betekenisvolle contexten en/of authentieke taken passend bij de interesse 

Gebruikers simpelweg achter een computer zetten leidt niet automatisch tot betekenisvolle interactie, kennisconstructie en betere leerprestaties. 

Wat betekent dit voor een effectieve online academy? 

Zorg ten eerste dat je online zoveel mogelijk gebruikt maakt van ‘echte’ contexten. Dus liever geen fictieve opdrachten, maar zoek aansluiting bij de praktijk. Creëer direct het ‘hier-kan-ik-wat-mee-gevoel’ bij gebruikers. Ten tweede is het goed om te vragen naar wat er speelt en wat de verwachtingen zijn. Deze input verwerk je in je online aanbod. Een online academy biedt veel opties voor adaptief leren. Een online academy kan zelf suggesties geven wat er nog meer geoefend moet worden om een bepaald leerdoel te behalen, of aan de hand van interesses andere leeractiviteiten aanbieden. Zo geef je de gebruikers de gelegenheid om betekenisvolle keuzes te maken in hun leerproces, maar houd je zelf de regie in handen. 

Voorwaarde 2: Doelgerichtheid

Een belangrijk aandachtspunt is dat de online academy gericht is op het behalen van duidelijke leerdoelen. 

Wat betekent dit online?

Zorg dat de gebruikers weten wat ze moeten doen en waarom ze dat moeten doen. Wanneer dit ontbreekt verliest een gebruiker al heel snel de motivatie en ontstaat er weerstand. Gelukkig bieden online academies veel mogelijkheden om leerdoelen te integreren. Daarnaast is het goed om de gebruiker bewust te maken van de verschillen tussen online lezen en schrijven en op papier lezen en schrijven. En ook de risico’s van afleiding, een goede studeerplek en uitstelgedrag. 

Voorwaarde 3: Zelfsturing

Voorwaarde voor een positief effect op leerprestaties is dat de gebruiker geleidelijk steeds meer verantwoordelijkheid krijgt en neemt op zijn eigen leerproces. Deze autonomie moet groeien en verschilt per persoon, afhankelijk van eerdere leerervaringen. 

Wat betekent dit online?

Het volledig online leren vergt veel zelfdiscipline en zelfregulering. Je moet daar in je ontwerp en didactiek rekening mee houden. Je kunt dit bevorderen door een heel duidelijke structuur aan te brengen in je online leeractiviteit, door gebruikers voor te bereiden op het online leren en door de online leeractiviteiten te monitoren. De analytics van een online academy zeggen heel veel over de toewijding van de gebruikers. Hoe vaak ze hebben ingelogd, hoeveel ze bijdragen aan een discussie en wat hun toetsscores zijn bijvoorbeeld. Het is goed om erover na te denken hoe je wilt bevorderen dat de gebruiker e-learnings ook daadwerkelijk gaat uitvoeren. Zo kun je gebruiken maken van badges (een soort te behalen medailles of punten) en de meeste online academies bieden ook mogelijkheden om activiteiten op slot te zetten en pas vrij te geven als de gebruiker aan bepaalde voorwaarde voldoet. Bijvoorbeeld een slagingspercentage, deelnameverplichting of het inleveren van een opdracht. Daarnaast kun je automatische herinneringen sturen als een gebruiker lang niet online geweest is en een digitale agenda of takenlijstje beschikbaar stellen.  

Voorwaarde 4: Samenwerken

Uit onderzoek (Ros, 2007) komt naar voren dat samenwerkend leren tot betere leerprestaties kan leiden als er sprake is van samen betekenis verkennen, reproduceren van kennis en frequente feedback.

Wat betekent dit online?

Online samenwerken is zeker niet hetzelfde als face-to-face samenwerken. Houd er rekening mee dat je met de interactie online met andere gedragsregels te maken hebt en dat het energieniveau lager ligt dan wanneer je in dezelfde ruimte zou zitten. Het is ingewikkelder om een discussie of overleg in een grotere groep te laten plaatsvinden, maar zeker niet onmogelijk. Bedenk van tevoren welke samenwerkingsvormen je wilt gaan gebruiken en ga dan gericht op zoek naar tools die bij die activiteit passen. Wil je brainstormen, vergaderen, tegelijk aan dezelfde documenten werken of intervisie houden?

Voorwaarde 5: Variatie in leren met diverse leermaterialen of bronnen

“Gebruikers slaan informatie die zowel via woorden als beelden wordt gepresenteerd, gemakkelijker op dan wanneer je alleen maar woorden gebruikt. Dit principe is gebaseerd op het feit dat verbale en visuele informatie volgens twee afzonderlijke (maar gelijktijdig werkende) processen in het werkgeheugen verwerkt en vervolgens in het langetermijngeheugen geïntegreerd worden. Dat maakt het leren minder belastend en effectiever.” (Tim Surma cs, Wijzen lessen; 12 Bouwstenen voor effectieve didactiek, 2019)

Wat betekent dit online?

Afwisseling is altijd goed. Zowel voor de fysieke als de mentale gezondheid. Het advies luidt om sowieso na elke 20 minuten scherm kijken, ten minste 20 seconden in de verte te kijken. Daarnaast moet je waken voor een cognitieve overload. Wanneer je content te veel, te lang en te eentonig is, wordt deze een stuk minder effectief. Probeer daarom je e-learning zoveel mogelijk op te knippen in learning bites. Daarin wissel je af in content vorm: lezen, opdrachten maken, video’s kijken en samenwerken. Maar ook in soorten verwerkingsopdrachten, zodat er verschillende oplossingsstrategieën worden verkend. Je kunt deze determinatietabel gebruiken om een geschikte tool daarbij te vinden. Als richtlijn van een learning bite blokje kun je gebruik maken van de Pomodoro methode. Deze gaat uit van 25 minuten studeren en dan 5 minuten pauze, 25 minuten studeren en dan weer 5 minuten pauze. Na drie of vier grotere blokken, moet er dan een pauze zitten van tenminste een half uur. Ook kun je meer aandacht besteden aan metacognitieve vaardigheden van de gebruiker, zoals plannen, concentreren, leerstrategieën, monitoren en evalueren. Dit kun je op een speelse manier doen met het inbouwen van hints, of korte instructievideo’s. 

Voorwaarde 6: Reflectie, feedback en beoordeling passend bij de taken, leerdoelen en vaardigheden

Feedback is een van de krachtigste interventies om het leren te bevorderen, maar ook een van de moeilijkste. In het kort; feedback moet helder, eenvoudig (maar niet simpel) en specifiek zijn. Feedback is niet gericht op de persoon, maar gericht op zijn acties en zet aan tot denken. 

Wat betekent dit online?

Ook online kun je veel mogelijkheden inbouwen voor reflectie. Dit kan individueel, met een begeleider of met collega’s. En ook in verschillende vormen: automatisch gegenereerd (bijvoorbeeld een cijfer of een standaard antwoord), geschreven feedback, gesproken feedback of feedback met beeld. Online ben je al snel geneigd om te kijken naar de makkelijk meetbare resultaten. Denk aan kennisopname, slagingsscores en hoe actief een gebruiker is geweest. Het is ook belangrijk dat je kijkt naar de (persoonlijke) leerdoelen en de weg daar naartoe (het proces). Dit kan op verschillende momenten, vooraf, tussentijds en achteraf en in verschillende vormen: e-portfolio, intervisie, 360 graden feedback, peer-to-peer feedback of zelfreflectie. 

Tot slot

Zet de voordelen van online leren naar je hand. Kijk goed waar je het fenomeen flipping the classroom kunt inzetten: maak een duidelijke tweedeling in wat gebruikers ter voorbereiding al individueel kunnen doen en wat het interactieve gedeelte moet worden. Je zorgt daarmee dat de contacttijd online altijd waardevol is.

Bereik jouw organisatiedoelen vandaag nog met een online academy.